18.11.2014, 11:46

Anine od sledeće jeseni otvorene za turiste

Arheološko nalazište Anine u selu Ćelije nadomak Lajkovca, koje sadrži ostatke rimske građevine iz četvrtog veka, jedno je od najstarijih i među najbolje sačuvanim nalazištima u zapadnoj Srbiji.Valjevski Zavoda za zaštitu spomenika kulture istraživanja je započeo pre devet godina. Ovaj kompleks se prostire na površini od preko 30 hektara i sadrži dobro očuvane ostatke vile, nekropole, rimskog puta i veliki broj manjih građevina.

Prema rečima arheologa Radivoja Arsića ovo nalazište predstavlja najbolje ostatke ruralne arhitrekture rimskog perioda na teritoriji zapadne Srbije i jednu od najvećih vila, na tom prostoru, koja se prostire na preko 4.000 metara kvadratnih. Osim stambenog dela vila se sastojala i od ekonomskog bloka površine blizu 2.000 kvadrata za skladištenje poljoprivrednih proizvoda i žitarica. Zanimljivo je da je u vili urađen sistem za grejanje u svim prostorijama. „I pored velikog bogatstva vlasnik pokazuje nesvakidašnju skromnost, čak spartansku. On stambeni prostor nije ukrašavao i dekorisao, nego su objekti svedeni na suštu funkciju, osim sistema za grejanje, koje je izuzetno dobro očuvano i može se, čak, koristiti i u današnjim uslovima“, kaže Arsić.

Arheološko nalazište Anine (Foto: Milan Veselinovic)

Arheolozi tvrde da ovakvih grandioznih poljoprivrednih dobara i vila nema na udaljenim mestima od tadašnjih gradskih centara kao što su Niš, Beograd, Sremska Mitrovica. Vila svedoči o usponu jednog dela balkanskog stanovništva u doba kada su Rimskim carstvom vladali carevi poreklom sa današnje teritorije Srbije.

„Zahvaljujući tome što je opština Lajkovac otkupila tri parcele, mi smo se skoncentrisali na stambeni deo i uspeli smo da istražimo jednu manju površinu ili desetinu vile od 400 metara kvadratnih, koja je podeljena na šest prostorija, a samo glavni ili tz primajući deo obuhvata polovinu površine vile. Prema arheološkom informacijama, na površini od 30 hektara se prostire imnje sa građevinama i saobraćajnicama, dok se poljoprivredno zemljište koje se obrađuje prostire na daleko većoj površini i to od Bogovađe do Jabučja, gde su postojale susedne vile“, kaže Arsić.

Pored građevina iz rimskog doba, na ovom prostoru otkriveno je i nekoliko arheoloških nalaza, koji govore o ekonomskom životu, pre svega nalazi novčića koji svedoče da je vila podignuta početkom trećeg veka i da je uništena oko 380. godine kada su Goti pšrošli ovim prostorom, spaljujuči i uništavajući poljoprivredna imanja i građevine. „Međutim, izgoreo je samo krov, dok su zidovi i temelji sačuvani i bili su u upotrebi čak i hiljadu godina kasnije u srednjem veku u vreme Despota Stefana i Đurđa Brankovića. Na to upućuju novčići i grnčarija pronađeni na ovim prostorima“, objašnjava Radivoje Arsić.

Arheološko nalazište Anine (Foto: Milan Veselinovic)

Opština Lajkovac je značajno pomogla u istraživanju ovog vrednog nalazišta obezbedivši dva miliona dinara iz opštinske kase za finansiranje arheoloških radova. Takođe, sa 2,9 miliona dinara otkupljeno je zemljište na kome se nalazi arheološko nalazište, kao i parcele u neposrednoj blizini na kome će biti izgrađen park.

Areheološko nalazište Anine je proglašeno za spomenik kulture, što omogućava dalje istraživačke radove i prezentaciju ovog značajnog lokaliteta na teritoriji opštine Lajkovac. „Očekujemo da naredne godine proširimo istraživanja na ostatku vile, a da se paralelno sa tim radovima radi i konzervacija drugog dela arheološkog  nalazišta i da će već sledeće jeseni turisti imati prilku da obilaze ovo mesto i da se uvere u značaj Anina“, kaže arheolog Radivoje Arsić iz Zavoda za zaštitu spomenika kulture.