27.11.2018, 10:38

Na Građeniku kod Ljiga pre 104 godine

Lepo ime Građenik ukazuje na rad, građenje, zagrađivanje, nikako na nešto loše. Sa Građenika pogled puca unaokolo – vidi se pola Srbije.

 

Na ovom mestu na visoravni Kadine Luke, u vreme Suvoborske, odnosno Kolubarske bitke, vođene su žestoke borbe.

 

U centralnom delu Prve srpske armije, položaje je držala Dunavska divizija I poziva, a u centru IV Dunavske divizije I poziva bio je IV Prekobrojni pešadijski puk koji se nalazio na položajima Građenik – Dobro polje-Šiljkova kosa. Na Građeniku vođene su ogorčene borbe 25, 26. i 27. novembra 1914. godine. 

 

Više puta je neprijatelj odbijan sa Građenika, a 27. novembra došlo je do povlačenja IV Prekobrojnog pešadijskog puka prema Slavkovici i Rajcu. Komandant 1. Armije, general Živojin Mišić, naredio je komandantu Dunavske divizije I poziva Miliviju Anđelkoviću Kajafi da se izgubljeni položaji na Građeniku moraju povratiti po svaku cenu jer bi njegov pad imao nesagledive posledice po središnje položaje Armije. 

 

U borbama na Građeniku učestvovao je i Milorad Masalović Sena, mladić od 19 godina, najmlađi među đacima kaplarima. Nedelju dana po dolasku u IV prekobrojni pešadijski puk, kao vođa izviđačke patrole na Građeniku, na ograncima Suvobora, smrtno je pogođen. Vojnici su ga sahranili na mestu pogibije.            

Spomenik podignut 1985.godine (Foto: Miroslava Kojić)

 

Bake i majke sadile su perunike na livadama Građenika, ukazujući tako čast palim junacima na ovom mestu, ali i kao spomen na drugu izginulu mladost. Možda su, brinući o divnom cveću ljubičaste boje, prizivale svoje poginule sinove čije kosti su ostale daleko od rodne kuće, u bezimenim bespućima. Majke i bake su gajile perunike na rovovima – grobovima ratnika, a građani Kadine Luke su pre 33 godine podizanjem spomenika izrazili večitu zahvalnost junacima Kolubarske bitke rečima: "Neznani putniče, kad slučajno mineš pored ovog svetog zajedničkog groba, znaj ovde su našli večno utočište najveći junaci današnjeg doba".

 

I  sadašnje generacije Kadinolučana rešene su da podignu spomen za nezaborav izginulim junacima.

Stotinak godina kasnije, na Građeniku se gradi crkva nezaborava i sećanja na čast i junaštvo boraca Kolubarske bitke, ali i spomen crkva svim drugim izginulim ratnicima.

 

Pored nepobitne duhovne vrednosti, koju svaki hram ima, ovaj hram koji je posvećen "Svetim Mučenicama Veri, Nadi, LJubavi i majci im Sofiji", imaće i istorijsku vrednost, on će obeležavati duh jednog teškog vremena srpskog naroda, posebno njegove vojske, ali i njene slave u svetskim  razmerama.

Mladen Draškić sa vladikom Milutinom (Foto: Miroslava Kojić)

 

Za gradnju crkve na jednom od  položaja srpske vojske, na rovovima-grobovima ratnika najzaslužniji je Mladen Draškić iz Kadine Luke. Već nekoliko godina on živi svoj san – da na brdu iznad Kadine Luke bude izgrađena crkva spomen - kosturnica poginulim junacima na Suvoboru. Za sada postoje samo temelji crkve, koje je 2.novembra 2014. godine osveštao vladika eparhije valjevske Milutin. Donatorskim sredstvima dobrih ljudi moguće je za nekoliko godina, obaviti prvi crkveni obred  na Građeniku.   

 

Postoje junaci u ratu, postoje i borci u miru. Jedan od retkih ljudi zagledanih u budućnost, do koje se stiže poštovanjem prošlosti i žrtava, a koji je spreman da se odrekne mnogo čega radi ostvarenja svoje ideje – vodilje, jeste ovaj mladi čovek, koji je rastao sa svešću da Građenik nije samo brdo iznad rodnog sela, već mesto stradanja, i na rovovima srpske vojske, najviše njegovom zaslugom, nići će lep hram večnog sećanja na slavne pretke izginule na Građeniku i drugde.