24.09.2016, 11:39

Deset godina Eparhije valjevske

Ove godine navršilo se deset godina od ponovnog uspostavljanja eparhije valjevske. U maju 2006. godine, Sveti arhijerejski sinod Srpske pravoslavne crkve doneo je odluku o podeli tadašnje eparhije šabačko – valjevske i ponovnom uspostavljanju  valjevske eparhije.

 

Ovom odlukom valjevska eparhija je obnovljena posle skoro dva veka. Na čelo eparhije dolazi Valjevac,  episkop Milutin Knežević (od 2003. do 2006. bio episkop australijsko – novozelandski), koji je u tron episkopa valjevskih uveden 24. septembra 2006.

 

Prilikom ustoličenja u Hramu Vaskrsenja Gospodnjeg u Valjevu vladika Milutin je tada poručio: ''Uveli ste me u tron episkopa valjevskih da od danas ovde služim , gde se katedra episkopa valjevskih nalazila još u 15. veku. Dolazim sa petog kontinenta, iz eparhije australijsko – novozelandske, Božjom voljom,  vratio sam se rodnom kraju, svetinjama i grobovima. Velika je radost i uteha  biti u blizini dva gorostasa, svetog vladike Nikolaja i oca Justina, dva velika borca za sveto pravoslavlje, dva svedoka vernosti i besmrtnosti ljudske duše. Tu su slavni Nenadovići, vojvoda Mišić. Na nama je da budemo dostojni potomci i da nas se oni ne postide pred Bogom, a mi pred njima''.

 

Deset godina nakon ustoličenja, a povodom jubileja eparhije pod svodovima valjevske Saborne crkve u nedelju od 9.00 časova,  svetu liturgiju će služiti vladika Milutin.

Episkop valjevski Milutin (Foto: Đorđe Đoković)

 

Sadašnja eparhija obuhvata teritoriju Valjeva, Mionice, Osečine, Lajkovca, dela Ljiga, Ub i Obrenovac.

''U protekloj deceniji je sveštenstvo, na čelu sa episkopom Milutinom, dosta toga uspelo da uradi u celoj eparhiji. Radilo se na Hramu Vaskrsenja Hristovog u Valjevu, pre svega na parternom uređenju. Na teritoriji eparhije podignuto je i osveštano nekoliko novih crkava, obnavljani manastiri. Značajan  događaj je i kanonizacija Prepodobnog  ave Justina Ćelijskog.  U proteklom periodu pored šest manastira, koliko ih je bilo 2006. godine kada je obnovljena eparhija, osnovana su još tri. Našu eparhiju su pre dve godine zadesile poplave, a pomoć smo tada dobili od grčkog naroda kojem je i naša eparhija pomagala kada je njihovu zemlju pogodio zemljotres'', rekao je protojerej – stavrofor Dragomir Jovanović, starešina Hrama Vaskrsenja Hristovog u Valjevu.

 

Na ušću Gradca u Kolubaru završena je i izgradnja crkve posvećene Svetom Nektariju Eginskom u kojoj u narednom periodu predstoje unutrašnji radovi. Na nivou Srpske pravoslavne crkve valjevska eparhija je u samom vrhu po broju đaka koji pohađaju časove veronauke. U protekloj deceniji osnovana je i Svetosavka omladinska zajednica, formirano Kolo srpskih sestara, organizovan niz duhovnih tribina na temu pravoslavlja. Pored toga u Valjevu se već šesnaest godina organizuju i Gospojinski susreti crkvenih horova.

 

Krajem 13. veka, u vreme srednjovekovne srpske države, na području severozapadne Srbije ustanovljena je mačvanska eparhija. Ova episkopska katedra preseljena je krajem 15. veka u Valjevo.

Prema istorijskim izvorima, valjevska eparhija pod ovim imenom prvi put se pominje početkom 18. veka . Obuhvatala je područje Valjeva, Kolubare, Tamnave, Mačve, Podrinja i Rudnika.

Sedište arhijereja bilo je Valjevo, a valjevske vladike zvali su se i mitropoliti valjevski.

 

Crkva Pokrova Presvete Bogorodice (Foto: Đorđe Đoković)

Kao prvi  vladičanski egzarh u Valjevu pominje se episkop Dositej Nikolić , koji je eparhijom upravljao 23 godine (1715 – 1738). Nasledio ga je mitropolit valjevsko – užički Mitrofan (1760 – 1766). Nakon njega na čelo eparhije 1767. godine dolazi vladika Joakim, koji je bio prvi arhijerej kojeg je postavila Vaseljenska patrijaršija. Od 1794. godine eparhijom je upravljao mitropolit Danilo I, koga 1802. na episkopskom tronu nasleđuje mitropolit užičko – valjevski Antim Zepos. On je nakon prvih ustaničkih pobeda u Prvom svetskom ratu na Ivankovcu i Mišaru 1805. i 1806. sedište eparhije preneo u Šabac, pa se mitropolija zvala užičko – valjevsko – šabačka. Turskim Hatišerifom iz 1813. godine pomenuta eparhija je podeljena na užičku i šabačko – valjevsku.

 

Poslednji valjevski episkop bio je Danilo II (1814 – 1815). Kada je knez Miloš ustao na Turke 1815. on je pobegao u Zvornik, a već naredne, 1816. godine episkopija je preseljena u Šabac.