11.01.2017, 08:08

Ko se plaši Zaštitnika građana?

U Valjevu nije ustanovljen Zaštitnik građana i pored toga što je još 22. jula Skupština grada usvojila Odluku o Zaštitniku građana grada Valjeva. Tada je rečeno da će od 1. januara 2017. godine biti ustanovljen Zaštitnik građana čija je osnovna funkcija da kontroliše poštovanje prava građana od strane organa uprave i javnih službi.

 

Međutim Gradsko veće još uvek nije predložilo kandidata za funkciju Zaštitnika građana, o kome treba da se izjasni lokalni parlament, što najverovatnije neće ni učiniti s obzirom na to da u budžetu za 2017. godinu nisu planirana sredstva za funkciju zaštitnika građana! 

 

Statutom grada propisano je, u skladu sa Zakonom o lokalnoj samoupravi, da se ustanovljava institucija Zaštitnik građana koji ima ulogu da kontroliše primenu akata koje donosi Grad, da štiti individualna i kolektivna prava i interese građana, vršeći kontrolu rada gradskih uprava, posebnih organizacija, preduzeća i ustanova čiji je osnivač grad, a na taj način se postiže veća zaštita i unapređenje ljudskih prava i sloboda.

Skupština grada (Foto: Đorđe Đoković)

 

"Zaštinik građana, koga na period od pet godina postavlja Skupština grada a na predlog Gradskog veća, treba da bude diplomirani pravnik, da ima najmanje deset godina iskustva na pravnim poslovima, da ima položen pravosudni ili stručni ispit za rad u organima državne uprave, da uživa moralni i profesionalni ugled u svojoj sredini, da nije osuđivan i da je nestranačka ličnost. Zaštitnik građana je u svom radu samostalan i nazavisan, a postupa po pritužbama građana ili po sopstvenoj inicijativi", obrazloženo je na sednici Skupštine grada 22. jula kada je usvojena Odluka o Zaštitniku građana, koja je stupila na snagu osam dana od dana objavljivanja u Službenom glasniku.

 

Prema toj Odluci, za obavljanje funkcije Zaštitnika građana treba da bude oformljena posebna stručna služba pri Gradskoj upravi, koja će se finansirati iz gradskog budžeta sa 2,8 miliona dinara.

 

Međutim u budžetu Valjeva za 2017. godinu nisu planirana sredstva za finansiranje Zaštitnika građana, što navodi na zaključak da gradska vlast nema nameru da sprovede Odluku koju su usvojili odbornici Skupštine grada još pre šest meseci.

 

Direktnu odgovornost za sprovođenje skupštinske odluke imaju izvršni organi Grada, a to su gradonačelnik i Gradsko veće. S obzirom na to da kontrolnu ulogu ima Skupština grada, od nje zavisi da li će gradonačelnik i Gradsko veće biti pozvani na odgovornost ili da li će snositi sankcije. 

 

Pretpostavljam da gradonačelnik Valjeva Slobodan Gvozdenović zna da su Odluke koje usvoji Skuština grada za njega i Gradsko veće obavezujuće i da sve odluke izvršna vlast mora da sprovede bez obzira na to da li joj se odluka sviđa ili ne. Ako odluka nije po ukusu, treba je ukinuti, a ne ignorisati!

 

Konačno Zaštitnik građana i u Valjevu?

 

Kada je Skupština grada usvojila Odluku kojom se ustanovljava Zaštitnik građana za teritoriju Valjeva, a koja uređuje nadležnost i ovlašćenja, izbor i prestanak dužnosti, način postupanja i druga pitanja od značaja za njegov rad, rečeno je da će se i Valjevo nakon 15 godina od zakonom date mogućnosti da se uvedu građanski branioci, koji su kasnije preimenovani u zaštitnike građana, naći među 30-ak gradova i opština u kojima su već postavljeni.

 

Zakon o lokalnoj samoupravi iz 2002. godine dao je mogućnost lokalnim samoupravama da uvedu lokalne građanske branioce koji su, donošenjem novog Zakona 2007. godine preimenovani u zaštitnike građana. Prema republičkom zakonodavstvu lokalni Zaštitnik građana kontroliše poštovanje prava građana od strana organa uprave i javnih službi i da bi taj posao obavljao kvalitetno potrebno je da bude nezavisan i nepristrasan od grupa, pojedinaca i od organa koje kontroliše.

 

Skoro godinu dana nije stavljan na dnevni red Skupštine Valjeva predlog Odluke o Zaštitniku građana, koji je podnet 2. decembra 2014. godine. Da se ovaj postupak ne bi otegao na još godinu dana, nekoliko odbornika Skupštine Grada, nevladinih organizacija, udruženja građana i zainteresovanih pojedinaca, 2015. godine su tražili da se ispoštuje Statut grada Valjeva i Poslovnik gradske Skupštine i pred odbornike iznese predlog odluke o Zaštitniku građana. Nakon te inicijative Skupština grada je na sednici održanoj u novembru 2015. naložila Gradskom veću da pripremi Odluku o uspostavljanju institucije Zaštitnika građana u Valjevu. Tu odluku je Gradsko veće usvojilo u februaru prošle godine, da bi se na dnevnom redu Skupštine grada našla tek nakon konstituisanja nove vlasti 22. jula 2016.

 

U Srbiji, do danas ustanovljeno je 30-ak lokalnih građanskih branilaca, između ostalih, u Beogradu, Novom Sadu, Kragujevcu, Nišu, Šapcu, Subotici, Zrenjaninu, ali i Tutinu, Bačkoj Topoli, Vlasotincu, Vladičinom Hanu...