20.01.2022, 00:08

Radovan Beli Marković (1947-2022)

Istaknuti književnik Radovan Beli Marković iznenada je preminuo u sredu uveče.

 

Rođen je 10. oktobra 1947. godine u selu Ćelije. Školovao se u Ćelijama, Lajkovcu, Lazarevcu i Beogradu. Bio je dugogodišnji novinar valjevskog nedeljnika "Napred" (1978-1994), potom upravnik Gradske biblioteke u Lajkovcu, u varoši u kojoj je živeo.

 

Kao upravnik Gradske biblioteke Lajkovac (1995-2000), a zatim kao bibliotečki savetnik do penzionisanja 2010. godine, svojim književnim radom i kulturnim pregalaštvom mnogo je doprineo tome da se ime Lajkovca upiše na kulturnu mapu Srbije. 

 

U svojim delima ovekovečio je rodne Ćelije, Lajkovac, Kolubaru i "belo" Valjevo, pripovedajući jedinstvenim jezikom. 

 

Književne radove (kratke priče, novele i romane) objavljuje od 1969. godine. Zastupljen u nekoliko antologija pripovedačke proze, objavljenih na srpskom, nemačkom, engleskom i makedonskom jeziku. Prvi roman koji je objavio 1976. godine bio je "Palikuća i Tereza milosti puna". Autor je i romana "Lajkovačka pruga", "Poslednja ruža Kolubare", "Knez Miškin u Belom Valjevu", "Devet belih oblaka", "Orkestar na pedale", "Kavaleri Starog premera", "Gospođa Olga".

 

Radovan Beli Marković dobitnik je na desetine nagrada i priznanja za svoja književna dela. U Valjevu je dobio nagradu "Zdravko Lazić" za novinarski rad, nagradu KPZ za "Švapsku kosu" kao najviši domet u kulturi grada 1989. godine, nagradu valjevskog studija RTS za najznačajniji događaj u kulturi valjevskog kraja 1997. godine i nagradu lista "Napred" za roman "Knez Miškin u Belom Valjevu" za najviši domet u kulturi Valjeva 2002. godine.

 

Književnika Radovana Belog Markovića revija "Kolubara" proglasila je za Valjevca ličnost 2006. godine. Prvi je dobitnik Povelje za životno delo opštine Lajkovac, koja mu je uručena 16. septembra 2021. godine povodom Dana opštine.

 

Bio je član Matice srpske, Srpskog književnog društva, Srpskog PEN centra, redakcija Književne reči i Književnih novina.

 

"Stojna vetrenjača", poslednji roman Radovana Belog Markovića, predstavljen je prošlog leta u nesvakidašnjem ambijentu - na nekadašnjem železničkom gvozdenom mostu na Kolubari u Ćelijama.

 

O poslednjem romanu, svojstvenoj prozi i specifičnom jeziku Belog Markovića govorio je prof. dr Radivoje Mikić.

 

"U srpskoj književnosti ne postoji pisac koji je sistematičnije ispevao dugu i složenu poemu - specifični hvalospev prostoru koji se može označiti kao njegov zavičaj, a to je čitavo kolubarsko područje kome je u svojim delima podigao visoki književni spomenik. Kada čitate Radovanove priče i romane imate utisak da se krećete kroz prostor koji beleže istorija i geografija, a kada zađete u njegove knjige vi vidite da je napravio svoj svet u kome se jedino on suvereno kreće... Radovan Beli Marković još jednom diže dostojanstvo književnosti i hoće da pokaže da je njena uloga u ljudskom životu veoma visoka i važna, bez obzira na to što živimo u jednom dobu koje nam nameće jedan osiroteli duhovni pejzaž, u kojem i svi mi treba da se osetimo kao sirotinja. Svoju književnost i nas iznova hoće da vrati raskoši, obilju i jednoj vrsti duhovnog plemstva. Na tome srpska kultura treba da mu bude zahvalna, u ovom trenutku i u godinama koje dolaze", rekao je prof. dr Radivoje Mikić.

 

Radovan Beli Marković iza sebe je ostavio suprugu Emiliju.

 

Vreme i mesto sahrane književnika Radovana Belog Markovića biće naknadno saopšteni.